لخته‌ی خون در پا

بیماری لختگی خون در پا عمدتا اشاره به ترومبوز ورید عمقی دارد. این مقاله برخی جنبه‌های مهم این بیماری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
لختگی خون در پاها باعث درد و تورم در پا می‌گردد. اما، علائم این بیماری معمولا تا زمانی‌که بیماری پیشرفت زیادی نکند، نادیده گرفته می‌شود. در صورتی‌که لخته‌ی خون به صورت جدا حرکت کند، می‌تواند به سمت قلب و پاها حرکت کرده و باعث انسداد رگ‌های خونی در این قسمت‌ها گردد. بر اساس آمار، ترومبوز ورید عمقی سومین علل شایع مرگ و میر در آمریکا می‌باشد.

عوامل بروز لخته‌ی خون در پا

شایع‌ترین علل ایجاد این بیماری نشستن طولانی مدت می‌باشد. دیک چنی رئیس جمهور پیشین آمریکا، به دلیل سفرهای گسترده‌ی هوایی به افغانستان، پاکستان و استرالیا از بیماری ترومبوز ورید عمقی رنج می‌برد. گفته می‌شود که نشستن در پروازهای طولانی علت بروز این عارضه بود. به طور مشابه، نشستن طولانی مدت در طول سفر می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌ی خون گردد.
آسیب ایجاد شده به رگ‌های خونی نیز می‌تواند منجر به بروز این بیماری گردد. در برخی شرایط، رگ‌های خونی می‌توانند آسیب ببینند که این امر به نوبه‌ی خود باعث بروز این بیماری می‌گردد. به غیر از آسیب دیدگی رگ‌ها، این بیماری می‌تواند حاصل آسیب‌های وارده به استخوان‌های ران و یا قسمت پایین‌تر پاها باشد.
افرادی که چاق هستند، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند، وزن بیش از جد باعث بروز فشار اضافی به رگ‌ها می‌گردد. به طور مشابه، زنان نیز ممکن است به دلیل فشار اعمال شده توسط نوزاد بر سیستم بدن بعد از زایمان از این بیماری رنج ببرند.
می‌توان گفت بیماری ترومبوز ورید عمقی با افزایش سن نیز بروز می‌کند.
این بیماری به دلیل تغییر در جریان خون نیز ایجاد می‌شود که باعث مسدود شدن همه و یا حدی از جریان خون می‌گردد. برخی بیماری‌های نادر به نام ترومبوز نیز می‌تواند باعث بروز این بیماری گردد. در این شرایط، خون معمولا تمایل به لخته شدن داشته که این امر منجر به بروز ترومبوز ورید عمقی می‌گردد.
بیماری طولانی که منجر به استراحت در رختخواب و عدم تحرک فرد می‌گردد نیز می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌ی خون در بدن گردد. آسیب به قسمت‌های پایینی بدن نیز می‌تواند مسئول تشکیل لخته‌ی خون باشد.
بالا رفتن از ارتفاع، استفاده از قرص‌های ضد بارداری، درمان جایگزین هورمون، سرطان و غیره نیز برخی از علل دیگر لخته‌ی خون در پا می‌باشد. آب از دست دهی بدن نیز در صورتی‌که فرد مقادیر کافی آب را در روز مصرف نکند، می‌تواند باعث بروز لخته‌ی خون در پا گردد. این عوامل باعث سفت شدن خون شده که به نوبه‌ی خود منجر به بروز لخته‌ی خون می‌گردد.

نشانه‌های بروز لخته‌ی خونی

اکثر اوقات، لخته‌های کوچک هیچ گونه علائمی را ایجاد نمی‌کنند. به مرور زمان، مکانیزم دفاعی بدن قادر به تجزیه‌ی این لخته‌ها بدون داشتن هیچ گونه اثرات طولانی مدت می‌باشد. با این‌حال، این موضوع در صورتی‌که لخته‌ی خون کوچک باشد، صحت دارد. اما هنگامی‌که اندازه‌ی لخته‌ها بزرگتر می‌شود، علائم به تدریج خود را نشان می‌دهند.
لخته‌های بزرگتر می‌توانند مسیر حرکت خون در رگ‌ها را به طور جزئی و یا حتی در برخی موارد به صورت کامل مسدود کنند که این موضوع می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علائم بروز لخته‌های بزرگ در زیر ارائه شده است:
در این شرایط معمولا تغییر قابل توجه در رنگ پوست ایجاد می‌گردد. معمولا تغییرات رنگ پوست قرمز خواهد شد. در برخی موارد، می‌توان تغییر در رنگ پوست ایجاد شده و پوست به رنگ آبی و یا سفید متمایل می‌گردد.
تورم در پاهای آسیب دیده شایع‌ترین علل تشکیل لخته‌ی خونی در پاها می‌باشد.
به علت درد و یا حساسیت، منطقه‌ی آسیب دیده دچار برخی مشکلات می‌گردد. این شرایط باعث بروز مشکلاتی حرکتی در ناحیه‌ی آسیب دیده می‌گردد.
علائم دیگر ترومبوز ورید عمقی این است که پوست پا هنگام لمس احساس گرمی به نظر می‌رسد.
تنگی و یا درد در ران‌ها نیز می‌تواند ناشی از لخته‌های خون باشد. این درد معمولا هنگام راه رفتن قابل توجه می‌باشد.
در برخی مواقع، رگ‌های سطح پوست به دلیل لختگی متورم می‌گردند.
تغییرات قابل توجه در رنگ پوست اطراف لخته‌ی خون نیز مشاهده می‌شود.
افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، ممکن است از گرفتگی عضلات به ویژه در شب نیز رنج ببرند.

اقدامات درمانی

در اکثر موارد، لخته‌ی خون خود به خود رفع می‌گردد. با این‌حال، در صورتی‌که لخته بزرگ باشد، باید اقدامات درمانی به منظور رهایی از این بیماری انجام داد. داروهای ضد انعقاد نقش مهمی در درمان این بیماری دارند. این داروها توسط تغییر برخی مواد شیمیایی در خون به رقیق شدن خون کمک کرده، به طوری‌که لخته‌ها به راحتی تشکیل نمی‌گردند. استفاده از جوراب شلواری فشرده به پیشگیری از تشکیل هر گونه لخته‌ی خونی کمک می‌کند.
بعد از انجام اقدامات درمانی لازم، مهم است که فرد به صورت روزانه پیاده روی انجام دهد. پیاده روی باعث عرضه‌ی نرمال خون به پاها و کاهش خطر تشکیل لخته می‌گردد. در صورتی‌که استراحت پاها برای کمتر از چند دقیقه توسط پزشک تجویز شده باشد، پس باید پاها را در این ارتفاع بلند قرار داد، چون این کار تضمین می‌کند که فشار ناخواسته به پاها اعمال نگردد.
لازم است که هر گونه علائم لخته شدن خون را جدی بگیرید، چون این عارضه می‌تواند در برخی موارد حتی منجر به مرگ گردد. در صورتی‌که شخص چند ساعت در روز را در یک مکان به حالت نشسته قرار داشته باشد، بهتر است هر 30 تا 45 دقیقه استراحت کرده و پیاده روی داشته باشد، چون پیاده روی باعث عرضه‌ی خون به بخش‌های پایین‌تر پاها می‌گردد. به طور مشابه، پیاده روی کوتاه مدت در فواصل زمانی منظم نیز توصیه می‌شود. در اکثر موارد، قبل از انجام روش‌های پزشکی در بخش‌های پایینی بدن بیمار، داروهای ضد انعقاد تجویز می‌شود. افرادی که از چاقی رنج می‌برند، باید به منظور پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی، در جهت کاهش وزن خود اقدام کنند.